Sa kalaliman ng gabi patuloy ang paglalakbay, sa landas ang punong buwan naging gabay. Hibang ba o nananaginip, sa kalayuan, dalawang linya. Kabila, mga binatang binabayo ang lupa, gamit ang tukod. Kabila, mga dalagang nagwawalis ng hangin. Sa pagkawalay, alaala ng panaginip, sayaw ng bata sa gitna ng bukid. Ilang apak at siya’y umahon, sirenang sa paglitaw nabigyang binti, ang bata’y nakagugulang.
Anong ngalan mo. Abo. Anong ngalan mo. Sayaw. Tugon sa tanong: Ang kasaysayan at aral dati’y dala ng mga awit. Madami sa mga awit ang nawala, kasama ang mga nasabi. Ngayon, ilan ang naghahanap ng indayog ng dating nasa atin. Dito ililimbag ang salita ng awitin. Gayon ang gawain nagwawalis sa gabi, hinahanap ang kumpas ng pag-ani. Gayon din sa kumakabog ng lupa, hinahanap ang hataw ng paggiling. Sa mga ilog, sa lawa, sa dagat, mayroong magdamag nananagwan, hinahanap ang tibok ng himig.
Inabot ni Sinta ang kamay, “halina’t sumayaw,” malungkot na tumanggi, ayaw mauyam ang ‘di naiintindihan. Kinuha ang mga kamay at hinila, “halina’t sumayaw,” malungkot na tumanggi, ang banal ayaw lapastanganin. Bigkas, “di pa nahahanap ang tamang diwa.”
Dalawang kawayang atado, hinila mula sa tungkos at isa’y binigay sa akin. Kubing. Pitik. Ito ang ginamit ng mga ninuno sa pakikipagugnayan sa anitong ibon. Pitik. Dati’y alam natin, kanilang iba’t ibang wika. Pitik. Ito ang naging gabay natin sa paghanap ng daang pauwi. Pitik. Sa paghanap ng diwa, ito'y iyong gamitin. Pikit.
Pitik. Taginting.
Sintang Hari naglaho, muli siyang nakita sa gitna ng palayan. Namulat, hindi siya ang sumasabay sa hangin, ang hangin ang sumasabay sa kanyang sayaw. Mga galaw para sa, kasama ang, mga suwi ng palay na sa kanilang pagsalungat nagpapalakpakan, mga malayong puno- ninunong naghihimok sa pagugoy.
Pitik. Taginting.
Buwan nagdilim, sutla, puti’t itim, umagos. Dumaloy sa ibabaw ng balat kayumanggi, paypay nagsilbing gabay, alon ng gulugod naglaon. Lupa’y naabot, ang buhok dumaloy sa ilog at batis upang magbigay buhay sa lahat ng luntian, sa anitong ibon, sa mga anak ng kawayan.
Pitik. Taginting.
Mga paa naki-isa sa mayamang lupa, bawat apak, hindi upang lumaban ngunit upang bawat butil ay mahalikan. Ugat na akalang nagbubunyag ng gulang nakitang tanda ng kanyang pakikiisa sa lupa. Dugong dumadaloy sa paa’t binti, sapang nagdadala ng bago’t tumatanggap ng lumang himig sa lupa. Dugong dumadaloy sa kamay at bisig nagdadala’t tumatanggap ng alwang awit sa hangin at buwan.
Pitik. Taginting.
Pagbukas ng mata’y marahan, ilaw ay dahan dahang umagos, banaag o sikat. Nais ko siyang tawagin, nais kong tumakbo’t sumayaw at matutunan ang wika ng hangin at lupa, pagunawa ng huni ng ibon, inumin ang kanyang diwa. Ngunit maaaring malalim ang uhaw, sa akap masakal. Tumalikod at lumayo, nagpapasalamat at sabik. Himig ni Apo at Nanay naulit.
Pikit. Taginting.
No comments:
Post a Comment